SARS Hastalığı

SARS hakkında bildiklerimiz
•Virus infeksiyonudur – Viruslerin kendilerini değiştirdiklerini biliyoruz. Corona tipi bir virusün yeni bir mutantı, hastalığın nedeni olarak düşünülüyor.
•Her yaş gurubunu etkiliyor
•Kronik hastalığı olan kişilerde ölüm oranı yüksektir.
•Guandong, China bölgesinden ortaya çıktığı biliniyor, Canada, Hong Kong Singapore, Thailand, Hanoi ve Vietnam da vakalar yayınlandı.
•Hastalanan kişilerde atipik pnömoniye sebeb oluyor, suni solunum cihazına bağlanmayı gerektiriyor, solunum yetersizliği sonucu ölüme neden oluyor.

Atipik pnömoni nedir?
•Tipik pnömoni (zatürriye) bir akciğer hastalığıdır, hastalanan bölgedeki alveollerin içi eksuda denilen bir iltihap ile dolar, oksijen transferini engeller. Röntgen de hasta bölgenin sınırları keskindir.

•Atipik pnömonide, alveolleri çevreleyen doku şişer, alveoller kollabe olur, hasta bölgeye gelen kan akımı azalır ve oksijen transferi engellenir. Röntgen de sınırları keskin olmayan gölge şeklinde görülür.

Corona virus
•Soğuk algınlığına benzeyen orta veya daha şiddetli solunum sistemi hastalığına sebeb olurlar.
•Kuru havada 3 saat süre ile canlılıklarını korurlar.
•Ultraviyole ışıkta ölürler, dolayısı ile güneş ışığında yaşayamazlar.
•Kolaylıkla mutant oluşturabilir, her mutant yeni bir salgın akciğer hastalığına (epidemisine) neden olabilir.

Bulaşma şekli
·En sık damlacık infeksiyonu şeklinde bulaşır. Hasta kişinin öksürmesi ve hapşırması ile virus ihtiva eden tükrük damlacıklarının çevredeki kişilere bulaşması ile hastalık yayılır.

Hava yolu ile bulaşma
•Corona virus türlerinin kuru havada 3 saat süre ile canlı kalma özellikleri vardır. Bu nedenle, virüs kristalize olarak, soluduğumuz havada toz partikülü şeklinde bulunabilir. SARS hastalığına neden olan virüsün bu şekilde de yayıldığı düşünülmektedir.

İnfeksiyözite ve Virulans
•İnfeksiyözite, virusun kişiden kişiye bulaşma kabiliyetidir. Virusun hastalık meydana getirebilmesi için yeterli sayıda virusun kişiye bulaşması gerekir. Epidemi raporlarına göre, SARS virusunun infeksiyözitesi düşüktür. (yani; hastalığın meydana gelmesi için kişiye bulaşan virus sayısının yüksek olması gerekir). Diğer corona viruslerin infeksiyözitesi çok yüksektir.
•Virulans; virusun hastanın organlarında hasar meydana getirme özelliğidir. SARS virusünün virulansi çok yüksektir. Diğer corona viruslerin virulansları azdır.


İnkübasyon süresi
•Virusun vucuda girmesinden sonra hastalığın ortaya çıkması için 3 – 10 gün inkübasyon süresi gerekir.
•Mevcut bilgilere göre, inkubasyon süresi içinde bulunan kişiler hastalığı bulaştırmazlar.
•Öksürük ve hapşırık gibi hastalığın ilk belirtilerinin ortaya çıkması ile kişiler virus ihtiva eden tükrük damlacıkları ile hastalığı bulaştırmaya başlarlar.
•Corona viruslerin bir özelliği olarak kişiden kişiye bulaştıkça virusun virulansı azalır.SARS virusü ile ilgili yeterli araştırma bulunmamakla beraber bu özelliğin olduğu düşünülmektedir.

Hastalık belirtileri
•Öksürük, nezle, hapşırma
•Yüksek ateş (39°C veya üzeri)
•Şiddetli kas ve eklem ağrıları
•Nefes darlığı – (astım gibi)
•Nefes alırken artan; devamlı göğüs ağrısı

Halka açık alanlarda güvenlik
•Yeni SARS vakaları; bir hasta ile uzun süreli yakın temasta olan kişilerde ortaya çıkmıştır. (aile bireyleri, doktorlar ve hemşireler).
•Hastalığın kısa temas veya toplu taşıma araçlarında bulaştığı konusunda yayın yoktur.
•Hastalığı, hastalık belirtileri olan kişiler bulaştırabilir.
•Hastalık; nufüsün çok az bölümünde görülmektedir (90 kişi / 4 milyon), hasta olanlar karantina altındadır.
•Bu nedenler ile; sokakta veya toplu taşıma araçlarında maske kullanmak etkili bir korunma sağlamamaktadır.
•Kendilerinde SARS hastalığı olduğundan endişelenen kişilerin, hastane veya doktora giderken maske takmaları topluma karşı sorumluluklarıdır. (Maske normu:N-91 veya FFP-1 grade)

SARS hastalığı endişesinde yapılacaklar
•Ateş, öksürük ve kas ağrıları ortaya çıktığında;
–Derhal işyeri doktoruna veya doktora gidin
–Son 3 gün içinde kimlerle temas ettiğinizin listesini bildirin
–Hiçbir nedenle evinizden çıkmayın, ziyaretçi kabul etmeyin


Tedavi
•Hastalığın nedeni tam olarak henüz bilinmediği için kesin bir tedavi metodu yoktur.
•Sebebi bilinemeyen her tipik ve atipik pnömoni vakasında olduğu gibi tedavi amacıyla geniş spektrumlu antiviral ilaçlar kullanılmaktadır.
•İlaçların seçiminde hastalığın şiddettinin önemi vardır ve bir infeksiyon hastalıkları uzmanı ile konsultasyon önerilmektedir.
•Şüpheli vakalarda koruyucu tedbirlere riayet edilmesi, (örnek, el hijyeni) hava yolu ile bulaşma riskinden korunma ( N-95 respirator) ve hasta ile temasda (karantina tedbirleri) maske, önlük ve eldiven kullanılması önerilmekte, gözlerin korunmasının da önemi belirtilmektedir.

Derleme: Dr. Barbaros İRDELMEN