Bu kişilik bozukluğu şizofrenide kalıtım araştırmaları sırasında son yıllarda tanımlanmıştır. Düşünce ve davranışlarında garip, olağan-dışı özellikler taşıyan, zor ilişki kuran, egzantrik kişilerdir.
Bu kişilik bozukluğu için tanı kriterleri:
- Referans fikirleri – Kendisi hakkında konuşulduğu konusunda düşünceleri vardır.
- Davranışları etkileyen ve kültürel değerlerle uyumlu olmayan acayip inanışlar ya da büyüsel düşünce (örn. batıl inanç, "gaipten haber verme" ye inanma, telepati ya da " altıncı his" ; çocuklarda
ve ergenlerde saçma sapan düşünceler ya da bunlar üzerine düşünüp durmalar) - Olağandışı algısal yaşantıları, bunlar arasında bedensel illüzyonlar vardır.
- Acayip düşünüş biçimi ve konuşma (örn. belirsiz, çevresel, mecazi, aşırı ayrıntılı ya da basmakalıp)
- Kuşkuculuk ya da paranoid düşünce
- Uygunsuz ya da kısıtlı duygulanım
- Acayip, alışılagelmişin dışında ya da çok kendine özel davranış ya da görünüm
- Birinci derece akrabalar dışında yakın arkadaşların ya da sırdaşların olmaması
- Yakından tanımakla azalmayan aşırı toplumsal anksiyete, kendisi hakkında olumsuz yargılardan çok paranoid korkular bu bozukluğa eşlik etme eğilimi taşır.