Borderline Kişilik Bozukluğu Hastaları için Şema Terapi

Borderline Kişilik Bozukluğu hastaları mod değişiklikleriyle ilgili problem yaşarlar. Bu mod değişiklikleri yüzünden hayatlarının her alanında sorunlar vardır, özellikle de ilişkilerinde bu problemlere çok sık rastlanır. Kim olduklarını ve ne istediklerini bilemezler. Bu kişiler dürtüsel şekilde davranmaya eğilimlidirler. Öfke patlamaları ve krizler yaşamaları sıklıkla görülür. BKB hastaları kontrolsüz bir şekilde mod değişiklikleri yaşamalarının altındaki nedenleri bilmezler. Çok önemsiz şeyler bir anda kocaman bir dağa dönüşebilir ve sonuçları çok korkutucu olabilir ya da onları çok kızdırabilir. BKB hastaları çok akıllı ve yaratıcıdırlar, fakat bu yeteneklerini geliştirmek konusunda nadiren başarılı olabilirler. Çoğunlukla eğtimleri yarım kalır ve yeteneklerinin altında çalışırlar. Kendilerine zarar verme riskleri vardır. Araştırmalar, bu gruptaki intihar risklerinin diğer kişilik bozukluklarına oranla daha fazla olduğunu göstermiştir. Ayrıca, bunaltıcı duyguları uyuşturmak için bu kişiler çeşitli maddeleri kullanırlar ( örn. Uyuşturucu veya alkol gibi).

ŞEMA TERAPİ NEDİR?

Şema terapi, bilişsel davranışssal ve diğer terapi çeşitlerinin birleşimini içerir. Bunlar sadece hastanın şu an yaşadığı problemlerine yönelik değil, aynı zamanda hastanın geçmişine ve problemlerinin kaynağına da odaklanır.

ŞEMA TERAPİ PERSPEKTİFİNDEN BKB TANIMI

Şema terapi, kişilerin çoçukluklarından itibaren kendileri, diğerleri ve dünya hakkında düşünceler geliştirdiklerini varsayar. Bu fikirler onlara yetişkinken karşılaştıkları farklı durumlarla nasıl baş etmesi gerektiğini öğretir. Çoçukluğunuz boyunca gerçek anlamda hiç destek veya yönlendirme almadıysanız diğer bir deyişle duygusal olarak ihmal edildiyseniz, kendiniz, diğerleri ve dünya hakkında önemli bilgileri edinmeniz imkansızdır. Eğer bunun üstüne duygusal, fiziksel veya cinsel istismar da eklenirse, normal gelişimin bozulma olasılığı daha da artar. Sonuç olarak kendinizi bir bütün olarak deneyimlemezsiniz, çünkü kendinizle ilgili farklı taraflar geliştirmişsinizdir ve bunlar farklı zamanlarda kendilerini gösterirler. Bu farklı taraflar şema modları veya şema durumları olarak tanımlanır. BKB olan kişiler 5 şema moduna sahiptir: terk edilmiş/ kötüye kullanılmış çocuk, kızgın çocuk, cezalandırıcı ebeveyn, korungan ve sağlıklı erişkin. BKB’na sahip kişilerin iki şeması modu, çocukluk ihmal veya istismarından dolayı gerçekleşir. Bu şema modları çoğunlukla çok güçlü, kontrolsüz duygu ve kesin düşüncelere sahip çocuksu davranışlar gösterir. Diğer üç mod ise erişkin özelliklere sahiptir. Cezalandırıcı ve korungan taraf yardımcı gibi gözükür ama varlıkları sağlıklı erişkinin gelişimini olumsuz yönde etkilediği için yardımcı olmaz.

Terk edilmiş ve kötüye kullanılmış çocuk

Bu moddayken kendinizi terk edilmiş, çaresiz, korkmuş ve tehdit altında hissedersiniz. Her an çok kötü bir şey olacakmış hissine kapılırsınız. Güvenebileceğiniz kimse yoktur ve yardım alma imkanınız yoktur.

Kızgın çocuk

Eğer kızgın olup kontrolünüzü kaybederseniz o zaman kızgın çocuk aktive olur.Size adaletsiz davranıldığını ve yanlış yapıldığını hissedersiniz bu yüzden doğrudan bir atak sizin en iyi savunmanız olur. İsteklerinizi karşılamak için dürtüsel davranabilirsiniz ve ihtiyaçlarınız adaletsiz dünyaya karşı isyan niteliğinde olur.

Cezalandırıcı taraf

Bu taraf çocuklukta kötü davranarak sizi yetiştiren insanların fikirlerinin kelimelere dökülmesidir. Cezalandırıcı taraf sizin duygularınızı göstermenize izin vermez ve sizin bütün yanlışlarınızdan hatta kazalarınızdan bile cezalandırılmanız gerektiğni düşünür. Bu taraf sizin kötü, çirkin, tembel, budala olduğunuz hissini verir. Bazı zamanlar bu duygu o kadar yoğun olur ki, var olup yaşamak bile istemezsiniz. Cezalandırıcı taraf, bütün çocuk modlarını hedef olarak alır.

Kopuk korungan

Bütün çocuk tarafları cezalandırıcı taraf kadar güçlü duygularla devam eder; bazı zamanlar katlanılmaz derecede olur. Korungan taraf, bu duygulardan uzaklaşmanıza yardım eder. Bazen sizin boş ve hiçbir şeymişsiniz gibi hissetmenize yol açar. Diğer zamanlar ise madde kullanımı ( uyuşturucu, alkol) sizi bu duygulardan uzaklaştırmaya yarar. Kopuk korungan sizi kimsenin incitmemesi için diğerlerinden uzakta tutar.

Sağlıklı erişkin

Bu taraf duygularla baş etmenize ve problemleri çözmenize yardımcı olur. Ama çoçukluğunuzda çoğu şey yanlış gitmiştir, bu tarafı yeterince geliştirememişsinizdir ve en çok ihtiyaç duyduğunuzda mevcut değildir.

ŞEMA TERAPİNİN AMACI

Şema terapinin amacı sağlıklı erişkini güçlendirmek ve öfke patlaması yaşama korkusu olmadan yoğun duygularla baş etmek için çoçuk tarafları eğitmektir. Cezalandırıcı taraf artık gerekli değildir ve onun yerine normal incelikli değerler ve normlar yerine konur. Kopuk korungan, cezalandırıcı taraf yok oldukça daha az gerekli olmaya başlar ve artık duygularınız aniden dayanılmaz sevyelere çıkmazlar.

TERAPİ NELERDEN OLUŞUR?

Terapi, söz konusu amaçta başarılı olmak için çeşitli sayıda yollardan oluşur.

Terapistle olan İlişki

Terapist, çocukluğunuzda öğrenmediğiniz şeyleri öğrenmenize, size destek sağlamaya ve cezalandırmak yerine kendinizi anlamanıza yardımcı olur. Böylece başka birine güvenmeyi öğrenirsiniz. Bu güvenin boyutu çoçukluğunuza dayandığı için, bu çok önemli bir çalışmadır.

Yaşantısal teknikler

Deneyim ve duyguların ifade edilmesi çocuklukta baskı altına alınmıştır ve sizi yetiştirenler tarafından bozuk bir şekilde başa çıkılmıştır. Terapist, örnek olarak gözlerinizi kapatmanızı ve geçmişteki bir duruma dönmenizi isteyebilir. O zamanda gerçekten ne olmasını istediğinizi sorar ve ihtiyaçlarınızı ifade etmenize yardımcı olur (imajinasyonda) ve kötü muameleyi durdurmanızı ister. Bu yolla duygularınızın ve ihtiyaçlarınızın normal olduğunu ama tepkilerinizin normal olmadığını öğrenirsiniz.

Bilişsel teknikler

Bilişsel teknikler sizin kendiniz, diğerleri ve dünya hakkında düşünceleriniz ve fikirlerinizle ilgilidir. Çocuklukta yaşadığınız negatif tecrübelerle ve hayatınızın geri kalanıyla dejenere olmuştur. Bu düşünceleri anlamak için kanıtlara ve karşı kanıtlara bakılır. Durumda çok çelişen argumanlar vardır, terapist iki farklı görüş içeren bir tartışma sunabilir, siz bir görüşü savunurken terapist diğerini savunarak iki görüş arasında tartışmayı başlatır. Sonra roller değişir ve siz diğer çakışan düşünceyi savunursunuz. Bu sayede daha incelikli bakış açıları kazanırsınız.

Davranışsal teknikler

Sadece duygularınız ve düşünceleriniz değil aynı zamanda sonucunda ne yaptığınız da değişir. Davranışsal teknikler yeni davranışlar kazanmanıza yardımcı olacak çalışmalardan oluşur. Örnek olarak, eğer duygularınızı ifade etmeyi hiç öğrenmediyseniz bu yeteneği önce terapistle öğrenirsiniz daha sonra terapi dışındaki durumlarda pratiğini yaparsınız.

SİZİ NELER BEKLİYOR?

Tanımlanmış tekniklerin tamamı kendiniz hakkında daha pozitif bir görüntüye sahip olmanıza yarar; size kim olduğunuzu, kime güvenmeyeceğinizi ve problemlerle en iyi şekilde nasıl başa çıkacağınızı öğretir. Farklı tarafları anlamak, onlarla daha fazla işbirliği yapmanızı ve sağlıklı erişkin tarafınızı geliştirmenizi sağlar. Problemleriniz uzun süredir var olduğundan ve çeşitli şekillerde gelişiminiz bozulduğundan, bu terapi çok soru sorar ve en az iki veya üç yıl sürer. Terapiye devam ettiğiniz zaman boyunca terapistinizle problemleriniz hakkında konuşmaya çalışın; böylece, kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.